قلعه کرشاهی

همه سر به سر، تن به کشتن دهیم             از آن به، که میهن به دشمن دهیم

قلعه کرشاهی در ۲۳ کیلومتری بادرود و امامزاده آقا علی عباس در کویری به نام پشت ریگ (بند ریگ) و حاشیه غربی کوههای یخ آب قرار گرفته و پس از ارگ بم بزرگترین بنای خشتی ایران است و در قبل از اسلام ساخته شده و چندین بار بازسازی شده تا جلوی حمله دشمنانی که از طریق کویر قصد حمله به مراکز ایران دارند را بگیرد.

مطالبی که در ادامه خواهید دید از وبلاگ طبیعت زیبای ایران متعلق به رسول شهبازی است که در این وبلاگ به معرفی گنجینه های زیبای ایران پرداخته و به همراه عکسهای بسیار زیبایی که از این مکانها ثبت کرده اند، به معرفی و شرح آنها پرداخته اند.

* * *

 

هروجب از خاک این سرزمین، یادگار رشادتهای دلاورانی است که برای حفظ شرف و آزادی این دیار مقدس،خاک پاک ایران را از خون خود رنگین کرده اند.

یادگار سربازان و سردارانی که از همه هستی خود گذشتند تا خاک ایران زمین، زیر چکمه بیگانگان و متجاوزان لگدمال نشود و امروز من و تو، اسیر و درمانده و بی هویت نباشیم و به تاریخ خود افتخار کنیم.

شاید تا زمانیکه خود را در زندان بزرگی که محدوده آن فاصله بین منزل و محل کار است، حبس کرده ایم از وسعت کشوری که در جای جای آن جنگها رخ داده و سرها از تن جدا شده ، بیخبر باشیم.

شاید تا زمانیکه زندگی ما در فیش حقوقی آخر برج خلاصه میشود، و برای لقمه نانی حاضر به زیر پا گذاشتن هر چیز و کسی هستیم،جانفشانی مردان و زنان گمنامی که در گذشته های دور و نزدیک ، به هیچ چیز تعلق خاطر نداشتند و آزادانه زیستند و آزادانه مردند و از همه چیز خود گذشتند، عجیب باشد.

شاید برای ما که نسبت به ستمی که به هم وطن و برادرمان میشود، بی تفاوت شده ایم و حتی این بی تفاوتی را نشانه شخصیت و تمدن امروزی میدانیم!!! عجیب است که آزادمردانی بوده اند که میهن را خانه خود میدانستند و همه ایرانیان را خانواده خود.

شاید برای ما که حاضر نیستیم ذره ای از منافع خود بگذریم،عجیب باشد که کسانی در این خاک قدم بر میداشتند که برای هدف و آرمان خود، حتی جان خود و عزیزانشان را قربانی کرده اند.

برای کسی که به سکوت در برابر همه چیز عادت کرده ، سخت است شنیدن فریاد حق طلبی که لرزه بر تن حاکمان و ستمگران می انداخت.

شاید سرگذشت آنان را قصه پنداریم ولی اگر قدم از چهار دیواری خانه بیرون بگذاریم، نشانه فداکاریهای قهرمانان گمنام این سرزمین را درهمه جا، حتی در دل کوهها و دشتها خواهیم یافت.

یکی از این نشانه ها ،قلعه ایست در دل کویر که در زیر آفتاب سوزان ، انتظار همدم و مونسی را میکشد که سفره دل باز کند و وظیفه ما را یادآور شود .

قلعه کرشاهی در کویری به نام پشت ریگ (بند ریگ) و حاشیه غربی کوههای یخ آب قرار گرفته و از نزدیکترین آبادی ٢٣ کیلومتر فاصله دارد .

شالوده بنای این قلعه به قبل از اسلام باز میگردد و در دوره های مختلف از جمله در زمان حمله مغول بازسازی شده تا جلوی پیشروی دشمن که از راه کویر قصد حمله به نواحی مرکزی ایران را داشت ، گرفته شود .

از آن زمان به بعد بارها مورد استفاده حاکمان و راهزنان وشورشیان قرار گرفته ، وآخرین بار توسط حسین کاشی ، از شورشیان اواخر دوره قاجار بازسلزی میشود که هنوز هم آثار گلوله های توپ نیروهای دولتی بر دیوارهای قلعه نمایان است.

مساحت قلعه بهمراه محوطه آن هشت هزار متر مربع و تماما” از خشت ساخته شده و بعد از ارگ بم ،بزرگترین بنای خشتی ایران محسوب میشود .

(بعد از ویرانی ارگ بم در زلزله دیماه ٨٢ ،هم اکنون قلعه کرشاهی بزرگترین بنای خشتی ایران به شمار می رود).

این قلعه درزمان حمله مغولها بعنوان پایگاهی برای مبارزه، بخوبی توانست درجنگی نابرابر چند روز مقابل یورش وحشیانه دشمن مقاومت کند.

سربازانی که در زمان حمله با مغولان می جنگیدند بعد از رشادتهای فراوان و وارد کردن تلفات سنگین به دشمن ،وقتی لشکر عظیم مغول را می بینند که مانند مور و ملخ از هر سو می تازند ،ترجیح می دهند از داخل قلعه به مبارزه و مقاومت ادامه دهند .

مغولان قلعه را محاصره می کنند ولی از همان ابتدا مشخص بود که این بنای مستحکم ، بیدی نیست که با این بادها بلرزد و به راحتی تسلیم شود

ساختاریچیده قلعه ،تسخیر آن را دشوار کرده و در طراحی آن ،اصول دفاعی بخوبی پیش بینی شده بود .

دور تا دور قلعه دو دیوار محکم کشیده شده ، و برج های دیده بانی که تیراندازان در آن مستقر بودند کمی متمایل به بیرون ساخته شده بود تا به تمام محوطه اطراف اشراف و تسلط داشته باشند.

ضمن اینکه بین دیوار دوم و دیوار اصلی قلعه ،خندق و کانالی به دهانه ۵ متر کنده شده و اگر دشمن از دیوار اول و دوم میگذشت ،در آن خندق زمینگیر می شد و فرصتی برای تیراندازان قلعه بوجود می آمد تا آنان را از پا در آورند .(قلعه ٣ دیوار داشته که دیوار اصلی قلعه بلندتر از بقیه می باشد، باقیمانده دیوار اول در ضلع شرقی پابرجاست).

بنابراین قلعه محاصره میشود با این تصور که وقتی آب و آذوقه ساکنان آن تمام شود ،تسلیم خواهند شد.اما غافل از اینکه معماران و سازندگان این شاهکار نظامی ،حتی برای محاصره شدن هم پیش بینی کرده اند و درکویرخشک و بی آب و در چنین دشت وسیعی ،قلعه را در جایی ساخته اند که سطح زمین با سفره های آب زیر زمینی ،کمترین فاصله را دارد .بطوریکه با کندن کمتر از پنج متر به آب میرسیدند.

حوضی که اکنون نیز در وسط حیاط قلعه به چشم میخورد ١.۵ متر عمق دارد و تا چند سال پیش ،همیشه پر از آب بوده است .(برکه و آبگیری که در محوطه غربی وجود دارد، هنوز هم کاملا پرآب است و تشنگی مسافران کویر را برطرف میکند).

بنابراین انتخاب مکان ساخت قلعه ،در حالیکه میتوانست در هر جای دیگری از کویر ساخته شود ،به نوبه خود ،نشانگر درایت و دانش معماران آن است .

در آن زمان ،در قلعه های ایرانی برای مقاومت در برابر محاصره ،خرما و خشکبار ومخصوصا عسل را در کوزه و خمره های بزرگ نگهداری می کردند و با استفاده مقدار کمی از آن ،انرزی مورد نیاز بدن خود را به خوبی تامین می کردند و بدین ترتیب برای چندین سال آذوقه داشتند . (عسل طبیعی فاسد نمیشود ،در اهرام مصر مقداری عسل از ٣۵٠٠ سال پیش یافت شد که کاملا” سالم و قابل استفاده بوده ) .

هنگام محاصره ،سربازان از تونل های مخفی که از داخل به خارج قلعه کنده شده بود ،شبانه به دشمن شبیخون می زدند و تعدادی از آنان را می کشتند .

اما سرانجام سپاه عظیم مغول با تحمل کشته ها و تلفات و استفاده از سنگ اندازها ،توانست به داخل قلعه نفوذ کند .تمامی سربازان بعد از نبردی جانانه در راه دفاع از آزادی میهن ،شهید شدند تا خاک پاک ایران زمین ، هر بهار ،به یاد هزاران هزار شهیدی که در طول تاریخ ،در جای جای این مرز پرگهر آرامیده اند ،لاله زار شود .

به استناد تاریخ جهانگشای جوینی ،مغولان در سال ۶٢١ ه.ق اهالی کاشان را قتل عام کردند .

سلام بر روان پاک تمام شهیدان . . .

با صبا، در چمن لاله ، سحر میگفتم

که شهیدان که اند ، این همه خونین کفنان

گفت حافظ من و تو محرم این راز نه ایم

از می لعل حکایت کن و شیرین دهنان

(برای رفتن به قلعه کرشاهی،چنانچه مثل ما قصد کویرنوردی دارید باید از کاشان به بادرود (٧٠ کیلومتری جنوب کاشان) و بعد به امامزاده آقا علی عباس برید و ٢٣کیلومتر به سمت شمال شرق، نزدیک کوههای یخ آب حرکت کنید که یک روز پیاده روی در پیش دارید.حتما GPS و نقشه و قطب نما و چادر وکیسه خواب همراه داشته باشیدو به اندازه یک روز آب و ۳روز غذا با خودتون ببرید،مسیر و زمان رفت و برگشت رو به دوستان و کلانتری اطلاع بدید.بهترین زمان برای این برنامه آذر ماه تا پایان زمستونه.اگه فایل GPS این مسیر رو خواستید خبرم کنید تا براتون بفرستم).

یادمون باشه طبیعت و آثار باستانی، افتخار ما و هویت نسل های آینده هستند پس در حفظ این گنجینه های ارزشمند تلاش کنیم و جلوی ریختن زباله و یا صدمه زدن به اونها رو بگیریم…

* * *

گالری تصاویر قلعه کرشاهی