باغ و خانه های تاریخی ابیانه در منطقه ای بکر زیبا و کوهستانی هر ایرانی باذوق و هنر دوست را به خود می خواند.
شهرت این روستا به علت معماری سنتی بسیار زیبا و منحصر بفرد و طبیعت بکر و زیبای آن است که سالانه میلیون ها نفر گردشگر داخلی و خارجی را مجذوب خود می کند.
شکوه چشم انداز معماری بومی و سرشار از زیبایی و دلنوازی روستای ابیانه موجب شده است تا این روستا کاملا سنتی در شمار مناطق گردشگری شهرت عالم گیر پیدا کند.
ابیانه روستایی خوش منظر، زیبا، مصفا، خوش آب و هوا در فاصله ۳۵ کیلومتری نطنز و ۷۰ کیلومتری کاشان قرار دارد که سالانه خیل عظیمی از گردشگران و مسافران نوروزی را به دامان خود میکشاند.
ابیانه از واژه ‘ویونا’ و یا ‘ویونه’به معنای بیدستان گرفته شده است و درگفتار فارسی به صورت ‘بیانه’ و ‘ ابیانه’ تحریف شده ولی در گویش محلی مردم ، کلمه اولیه خود را حفظ کرده است.
نوع گویش مردم ابیانه که ‘فرس’ یازبان پارسیان قدیم میباشد خودگواه دیگری بر قدمت تاریخی این روستاست.
مساجد و کتیبههای زیبا، باغهای سبز و مصفا، کوچههای پیچ در پیچ، پنجرههای مشبک، آتشکده و حتی نوع پوشش لباس مردم ابیانه حکایت از اصالت و تاریخ دور و دراز ایران اسلامی دارد.
منبر چوبی منبت کاری شده مسجد جامع ابیانه که در سال ۴۶۶ هجری قمری ساخته شده است از جمله آثار تاریخی این روستا بشمار میرود.
آثاری دیگری که میتواند قدمت روستا را مستدل نماید وجود بقایای چهار طاقی موسوم به آتشکده ‘هارپاک’ ، محراب چوبی مسجد ‘هرنگون’ و درهای منقش با تاریخ ۴۰۰ تا ۵۰۰ هجری قمری است.
مهمترین بنا و اثر تاریخی این روستا مسجد جامع آن است، مسجد قدیمی دیگر ابیانه، مسجد ‘برزله’ دارای فضای دلباز و دلنوازی است که روی در آن نوشته شده ۷۰۱ هجری قمری که مربوط به دوره ایلخانان است.
مسجد ‘حاجتگاه’ از دیگر مساجد تاریخی روستای ابیانه است که درکنارصخرهای در کوهستان ساخته شده و برروی در ورودی شبستان آن تاریخ ۹۵۲ هجری قمری بهچشم میخورد.
زیارتگاههای شاهزادگان عیسی و یحیی از فرزندان حضرت امام موسی کاظم (ع) نیز در این روستای تاریخی از معماری بسیار زیبایی برخودار است.
برپایی آداب و رسوم کهن و ریشهدار به ویژه آیین خاص نخل گردانی در مراسم تاسوعا و عاشورای حسینی نیز همه ساله خیل عظیمی از مردم کشور را برای دیدن به این منطقه میکشاند.
بیشتر خانههای مسکونی ابیانه اعم از کوچک و بزرگ برروی شالوده معماری زمان ساسانی که شامل چهار طبقه اتاق است، بنا شده است.
خانههای روستای ابیانه بر روی دامنه شمالی دره و با شیب نسبتا تند و بر بستری از سنگ های رسوبی سبزرنگ واقع شدهاند.
این خانهها از خاک سرخ منحصر به این روستا و شیوه ساختمانی خاص محلی و به صورت پلکانی و مسلط بر یکدیگر ساخته شدهاند.
بر بالای ساختمان خانهها، کوه سنگی زیبایی دیواره شمالی روستا را تشکیل داده است.
ساختمان این دیواره سنگی و همگونی رنگ آن با ساختمان خانهها نظر هر تازه واردی را به خود جلب میکند.
شیوه اصلی معماری خانهها مربوط به زمان ساسانیان است که نمونه آن در قصر فیروزآباد فارس که متعلق به سلاطین ساسانی است، دیده میشود.
مردم ابیانه لباسهای سنتی خود را میپوشند، نوع پوشش زنان ابیانهای با شلیتههای کوتاه و گشاد و روسریهای گلی رنگ و رنگ قرمز گلها در متن سفید روسری، بسیار تماشایی است.
زنان این روستا همچنین پیراهن بلندی از پارچههای گل دار و رنگارنگ تن میکنند و مردان نیز با پوشیدن شلوار گشاد و دراز از پارچه سیاهرنگ، هویت با ارزش روستای خود را همواره پاس همواره داشتهاند.
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی نطنز گفت: سالانه حدود یک میلیون نفر گردشگر داخلی از آثار تاریخی و گردشگری روستای ابیانه دیدن می کنند.
‘ احمد رضا قاسمی’ در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، اظهار داشت: در طول سال نیز نزدیک به ۵۰ هزار نفر گردشگر خارجی از بافت و آثار و ابنیه قدیمی ابیانه نیز دیدن می کنند.
به گفته وی، روستا ابیانه جزو کهنترین روستاهای کشور بلحاظ معماری سنتی است که آثار و ابنیه تاریخی از دوران هخامنشیان تا قاجاریه را در خود جای داده است.
شهرستان ۴۵ هزار نفری نطنز با بیش حدود یک هزار و ۲۰۰ اثر تاریخی و گردشگری در فاصله ۱۳۰کیلومتری اصفهان و ۸۰ کیلومتری کاشان قرار دارد.
سلام. ابیانه شهرت جهانی دارد وتقریبا تمامی هنر دوستان و معماران داخلی و حتی خارجی باآن آشنا هستند. جالب است که بدانیم نسران خود ما دارای میراث با ارزشی هست که متاسفانه هنوز نتوانسته خود را نشان دهد.با توجه به تحقیقاتی که خود من با همکاری یکی از اساتید دانشکده هنر و معماری داشتم بدون شک نسران و اطراف آن تاریخچه شگرف را در دل خود جای داده است. به امید روزی که بتوانم این میراث را به ایرانیان معرفی کنم.
برای آشنائی بیشتر با معماری ورسم ورسوم- زبان وفرهنگ مردم ابیانه وهمچنین زندگی مردمانی که در اطراف کوهستان کرکس زندگی می کنند به کتاب ویونا -سرزمین کوهستانی من -مراجعه بفرمائید. این کتاب بهترین یادگاری خواهد بود که شما از ابیانه به شهر خود همراه می برید. واز شما برای تهیه این مطالب مفید تشکر وقدردانی می گردد .